Melissa officinalis L., οικογένεια Labiatae. Είναι πολυετής πόα και αυτοφυής στην Ελλάδα. Βρίσκεται σε θαμνοτόπους και δάση και γενικά σε σημεία που υπάρχει υγρασία. Ο βλαστός του είναι τετραγωνικός με πολλά κλαδιά. Φθάνει σε ύψος 80 εκατοστά. Τα φύλλα του είναι αντίθετα, ωοειδή και πριονωτά.

Πολλαπλασιασμός:

Αν και μπορεί να αναπαραχθεί με σπόρο, αυτός ο τρόπος αποφεύγεται επειδή οδηγεί σε ανομοιομορφία φυτικού υλικού, και συνεπώς σε υποβαθμισμένη ποιότητα. Αναπαράγεται αγενώς με μοσχεύματα μαλακού ξύλου - κορυφής. Τα μοσχεύματα μαλακού ξύλου κορυφής εμβαπτίζονται σε διάλυμα ορμόνης ριζοβολίας ίΒα 2000ppm και τοποθετούνται σε μίγμα ριζοβολίας τύρφης:περλίτη σε αναλογία 1:3. Η ριζοβολία ολοκληρώνεται σε δύο βδομάδες σε συνθήκες υδρονέφωσης 90%. Αμέσως μετά τα φυτά εγκλιματίζονται με σταδιακή μείωση της σχετικής υγρασίας για άλλες δύο βδομάδες.

Καλλιέργεια:

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού που προηγείται της φύτευσης γίνεται η προετοιμασία του αγρού με βαθύ όργωμα. Πριν τη φύτευση θα πρέπει να γίνει κατεργασία του εδάφους ώστε να σπάσουν οι σβόλοι χώματος και να αποκτήσει το έδαφος κατάλληλη δομή που θα διευκολύνει τις μετέπειτα εργασίες.

Εγκατάσταση καλλιέργειας:

Η καλύτερη περίοδος είναι το αργά το φθινόπωρο. Εναλλακτικά μπορεί να φυτευθεί και νωρίς την άνοιξη. Σε περίπτωση συμβατικής καλλιέργειας γίνεται προσθήκη 50 kg/στρ λιπάσματος 11-15-15. Για βιολογικές καλλιέργειες μπορεί να χρησιμοποιηθεί καλά χωνεμένη κοπριά ή σκευάσματα εγκεκριμένα για βιολογικές καλλιέργειες. Ψιλοχωμάτισμα θα πρέπει να προηγηθεί της φύτευσης. Ανάλογα με την απόσταση των γραμμών μεταξύ τους, (εξαρτάται από το διαθέσιμο εξοπλισμό) χρειάζονται από 3000 μέχρι 4000 φυτά το στρέμμα. Συνήθως τα φυτά τοποθετούνται στα 40 εκατοστά επί της γραμμής και σε απόσταση 80 εκατοστών μεταξύ των γραμμών.

Εδαφικές απαιτήσεις – Λίπανση:

Αν και μπορεί να αναπτυχθεί σε ένα εύρος τιμών προτιμά pH που κυμαίνεται από 6 έως 7,5 σε έδαφος που δεν νεροκρατά. Η αζωτούχος λίπανση βοηθάει το φυτό να αναπτύξει ζωηρή βλάστηση. Αυτή γίνεται σε δύο δόσεις. Η πρώτη νωρίς την άνοιξη πριν την έναρξη της βλάστησης και η δεύτερη μετά την κοπή. Ανάλογα με την θρεπτική κατάσταση του εδάφους εφαρμόζονται 10-15 μονάδες λιπάσματος. Στη βιοκαλλιέργεια η εφαρμογή επιτρεπόμενων προϊόντων λίπανσης με καλή περιεκτικότητα σε άζωτο κατά τους φθινοπωρινούς μήνες ενισχύει την απόδοση.

Άρδευση:

Το μελισσόχορτο έχει αυξημένες ανάγκες σε υγρασία και για να είναι οικονομικά βιώσιμη η παραγωγή του πρέπει να καλλιεργείται σε ποτιστικά αγροτεμάχια. Αν δεν υπάρχουν βροχές θα πρέπει κατά την καλοκαιρινή περίοδο να εφαρμόζεται άρδευση κάθε 2 βδομάδες.

Εχθροί – Ασθένειες:

Γενικά δεν αντιμετωπίζει προβλήματα από εχθρούς και ασθένειες. Εχουν αναφερθεί προσβολές από αφίδες, τετράνυχο και ωίδιο. Τις περισσότερες φορές κακοί χειρισμοί εκ μέρους των καλλιεργητών όπως π.χ. σημεία που νεροκρατούν συντελούν στη δημιουργία συνθηκών ασφυξίας του ριζικού συστήματος και εμφάνισης σηψιριζιών.

Συγκομιδή-Ξήρανση:

Η συγκομιδή γίνεται λίγο πριν την έναρξη της ανθοφορίας επειδή είναι το στάδιο όπου τα περιεχόμενα αιθέρια έλαια βρίσκονται στην μεγαλύτερη συγκέντρωσή τους. Αναλόγως των συνθηκών μπορεί να γίνουν μέχρι και τρεις συγκομιδές, Μάιο, ίούλιο και Σεπτέμβριο. Είναι ευαίσθητο προϊόν και απαιτεί μεγάλη προσοχή κατά την ξήρανση η οποία θα πρέπει να γίνεται σε θερμοκρασίες που δεν θα ζημιώσουν την ποιότητα και γενικά σε θερμοκρασίες που δεν θα ξεπερνούν τους 35οC. Η απόδοση κατά τον πρώτο χρόνο φθάνει τα 250 με 300 κιλά ξηρής ουσίας ανά στρέμμα ενώ τα επόμενα κυμαίνεται από 300 μέχρι και 400 κιλά. Σε περίπτωση φθινοπωρινής φύτευσης έως 1.000 kg/ στρ νωπής βιομάζας, σε δύο συγκομιδές. Η εμπορική διάρκεια της καλλιέργειας κυμαίνεται από 5 έως 8 χρόνια.

Ξήρανση-Απόσταξη:

Η ξήρανση θα πρέπει να γίνεται σε σκιερό μέρος, και όχι στο χωράφι. Αυτό γιατί αφενός η απευθείας έκθεση στον ήλιο υποβαθμίζει την ποιότητα των περιεχόμενων αιθερίων ελαίων και αφετέρου η επαφή με το χώμα δημιουργεί πολλά προβλήματα μικροβιολογικής φύσεως στο τελικό προϊόν. Το προϊόν που προορίζεται για απόσταξη μπορεί να πάει κατευθείαν στο αποστακτήριο μετά τη συγκομιδή. Η απόδοση σε αιθέρια έλαια είναι γενικά χαμηλή και κυμαίνεται από 0,05 - 0,8 % ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, την κατάσταση της καλλιέργειας και την εποχή συγκομιδής. Η απόσταξη μπορεί να γίνει και σε νωπή βιομάζα. Τα κύρια συστατικά του αιθέριου ελαίου είναι γερανιάλη και νεράλη. Οι ιδιότητες του αιθέριου ελαίου του μελισσόχορτου περιλαμβάνουν την αντιοξειδωτική και την αντιφλεγμονώδη τους δράση.

ΔΡ. ΗΛΙΑΣ ΚΑΛΦΑΣ / ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ