Οι σηψιρριζίες είναι πολύ σημαντικές ασθένειες όχι μόνο για το αμπέλι αλλά και για τα καρποφόρα δένδρα. Είναι χρόνιες εδαφογενείς ασθένειες και προκαλούνται κυρίως από τον Βασιδιομύκητα Armillaria mellea και τον Ασκομύκητα Rosellinia necatrix.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Τα ασθενή πρέμνα παρουσιάζουν μια μορφή γενικής καχεξίας όπως: εξασθενημένη βλάστηση, τμηματική ή ολική χλώρωση των φύλλων, μικροφυλλία, ξηράνσεις βραχιόνων και καταλήγει σε ολική ξήρανση του πρέμνου. Στην περίπτωση προσβολής νεαρών πρέμνων (δένδρων) η ασθένεια εξελίσσεται πολύ γρήγορα και παίρνει τη μορφή της αποπληξίας. Οι προσβεβλημένες ρίζες παρουσιάζουν ξηρή σήψη ο φλοιός είναι έντονα καστανός και αποκολλάται εύκολα από τις ρίζες. Μεταξύ φλοιού και ξύλου παρατηρούνται λευκές μυκηλιακές πλάκες σε μορφή ριπιδίου. Σε προσβολή από τον A. mellea έχουμε έντονη οσμή μανιταριού και το φθινόπωρο εμφανίζονται στην περιοχή του λαιμού οι καρποφορίες του παθογόνου (μανιτάρια σε σχήμα ομπρέλας). Άλλο ένα χαρακτηριστικό της ασθένειας είναι η παρουσία των ριζόμορφων κυρίως στην επιφάνεια των ριζών. Αυτά είναι κυλινδρικά μοιάζουν με κορδόνια και έχουν μήκος μέχρι 9 μέτρα. Σε προσβολή από τον R. necatrix οι προσβεβλημένες ρίζες καλύπτονται συνήθως από άφθονο λευκό βαμβακώδη μυκήλιο (οι υφές των μυκηλιών στα σημεία των διαφραγμάτων φέρουν χαρακτηριστικές ροπαλοειδής, μεγάλες διογκώσεις). Τα σχηματιζόμενα ριζόμορφα είναι λεπτά και κοντά.
ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ – ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
α. Armillaria mellea
Το παθογόνο διαχειμάζει με τη μορφή μυκηλίου ή ριζόμορφων στα προσβεβλημένα πρέμνα (δένδρα), στις σάπιες ρίζες ή στο έδαφος. Οι μολύνσεις των ριζών συνήθως γίνονται με τα ριζόμορφα ή με επαφή ασθενών ριζών με υγιείς. Τα διάφορα καλλιεργητικά εργαλεία μπορούν να μεταφέρουν την ασθένεια (με ριζόμορφα) σε αμόλυντες περιοχές. Ακόμη αναφέρετε ότι τα βασιδιοσπόρια μπορούν να προκαλέσουν, αλλά εμμέσως, μολύνσεις, (προσβάλουν διάφορα υπολείμματα στο έδαφος- σχηματίζονται ριζόμορφα-και στη συνέχεια μολύνουν τις ρίζες). Η ασθένεια ευνοείται από την ύπαρξη υπερβολικής εδαφικής υγρασίας και προσβάλει ευκολότερα τα εξασθενημένα δένδρα.
β. Rosellinia necatrix
Το παθογόνο μπορεί να σχηματίσει περιθήκια, κονίδια και χλαμυδοσπόρια (παρατηρούνται σπάνια στη φύση). Το παθογόνο διαχειμάζει κυρίως με μυκήλιο και ριζόμορφα στις σάπιες ρίζες και στο έδαφος. Οι μολύνσεις γίνονται είτε με το μυκήλιο είτε με επαφή ασθενών ριζών με τις υγιείς. Η ασθένεια ευνοείται από μεγάλη εδαφική υγρασία και θερμοκρασίες εδάφους 20-25oC.
ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
- Καλλιεργητικά μέτρα:
- Προληπτικά μέτρα (πριν την εγκατάσταση):
1. Ξερίζωμα παλιών δέντρων, θάμνων, πρέμνων που υπάρχουν στο χωράφι με ολόκληρο το ριζικό σύστημα. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στη συλλογή και καύση των υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας
2. Εξυγίανση του εδάφους με καλλιέργεια σιτηρών και ψυχανθών για δύο τουλάχιστον χρόνια
3. Εξασφάλιση καλής αποστράγγισης του εδάφους και μείωση υγρασίας
4. Χρησιμοποίηση υγιών φυτών
5. Χρησιμοποίηση καθαρών μηχανημάτων και εργαλείων
6. Χρησιμοποίηση ανθεκτικών υποκειμένων
- Κατασταλτικά μέτρα:
1. Ξερίζωμα και καταστροφή με φωτιά ολόκληρο το ριζικό σύστημα των προσβλημένων και υπόπτων φυτών
2. Εντοπισμός και απομόνωση του τμήματος χωραφιού με διάνοιξη χαντακιού πλάτους 30εκατ. Και βάθους 60εκατ.
3. Απολύμανση του εδάφους (ηλιοαπολύμανση τους καλοκαιρινούς μήνες)
4. Το σκεύασμα cresylic acid (armillatox) έχει θεραπευτική δράση κατά του A. mellea.
5. Για την αντιμετώπιση του R. necatrix συνιστάται πότισμα δένδρων (κυρίως νεαρών δένδρων) με βεντζιμιδαζολικά (carbendazim).
Για επιβεβαίωση των σκευασμάτων σε περίπτωση που κάποιο έχει χάσει έγκριση η παραπομπή είναι η εξής.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ - ΒΑΚΤΗΡΙΟΛΟΓΙΑΣ Χ. ΓΚΑΤΖΙΛΑΚΗΣ , Δ. ΓΟΥΤΟΣ
