Πολύτιμος σύμμαχος στην προστασία της ελιάς, ο χαλκός πρέπει να εφαρμόζεται σωστά για την προστασία των φυτών και τη συμμόρφωση με τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς.
Απαραίτητο στοιχείο για τη ύπαρξη των ζωντανών οργανισμών, ο χαλκός είναι ένα μεταλλικό χημικό στοιχείο που υπάρχει στη φύση σε διάφορα περιβαλλοντικά διαμερίσματα. Χρησιμοποιείται πάντα για την προστασία των καλλιεργειών, παίζει καθοριστικό ρόλο στην άμυνα της ελιάς, συμβάλλοντας στην πρόληψη και τον έλεγχο ασθενειών όπως η κηλίδα παγωνιού, η κερκοσπορίωση και η ψώρα της ελιάς.
Παρά τα οφέλη του, ο χαλκός πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή. Η υπερβολική συσσώρευση στο έδαφος μπορεί στην πραγματικότητα να αλλάξει την ισορροπία του οικοσυστήματος και να επηρεάσει την ποιότητα του εδάφους. Για το λόγο αυτό, οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί θέτουν ακριβή όρια για τη χρήση του, προκειμένου να προωθηθεί η βιώσιμη και υπεύθυνη χρήση του.
Χαλκός στην ελαιοκαλλιέργεια: πότε και πώς να παρέμβουμε για τον έλεγχο της κηλίδας παγωνιού
Είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι η αποτελεσματικότητα των επεξεργασιών χαλκού εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως οι κλιματικές συνθήκες της περιοχής καλλιέργειας, η απόσταση φύτευσης και η καλλιεργούμενη ποικιλία. Οι φαινολογικές φάσεις στις οποίες εφαρμόζεται ο χαλκός μπορούν να αποτελέσουν παράγοντα μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας για τη μείωση του εμβολίου που υπάρχει στην ελιά και μια προληπτική προστασία από νέες μολύνσεις.
Στην περίπτωση της κηλίδας παγωνιού, ιδανική εποχή για να παρέμβουμε είναι τα τέλη του χειμώνα ή νωρίς την άνοιξη, όταν οι θερμοκρασίες αρχίζουν να ανεβαίνουν και τα μπουμπούκια αρχίζουν να φουσκώνουν, αλλά πριν ανοίξουν τελείως. Αυτό το χρονικό παράθυρο επιτρέπει την προσωρινή αποκατάσταση των προσβεβλημένων ελαιόδεντρων. Τα προϊόντα με βάση τον χαλκό, ωστόσο, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και κατά τη βλαστική περίοδο (άνοιξη και φθινόπωρο), τόσο για την προστασία των νέων φύλλων που αναπτύσσονται όσο και για την εξάλειψη των κονιδίων που σχηματίζονται στις μολυσμένες περιοχές των φύλλων. Σε σχέση με τη δυνατότητα μείωσης του αριθμού των φύλλων κατά τη διάρκεια της βλαστικής περιόδου, στην περίπτωση των θεραπειών με βάση το χαλκό, συνιστάται η χρήση εναλλακτικών προϊόντων εγγεγραμμένων για την καλλιέργεια και οι αντιξοότητες σε περίπτωση ετών με υψηλό παραγωγικό φορτίο, στις οποίες απαιτείται μεγαλύτερη φωτοσυνθετική και θρεπτική δραστηριότητα.
Σε γενικές γραμμές, μπορούμε να εξετάσουμε δύο τύπους μολυσματικών καταστάσεων:
Παρουσία χαμηλών λοιμώξεων (λιγότερο από 20%), η θεραπεία μπορεί να αναβληθεί, με επακόλουθο έλεγχο την άνοιξη και το φθινόπωρο.
Παρουσία υψηλών μολύνσεων (άνω του 20%), προτείνουμε μια αρχική παρέμβαση πριν από την έναρξη της νέας ανάπτυξης της βλάστησης και επακόλουθες παρεμβάσεις πριν από την ανθοφορία και το φθινόπωρο, σε συνδυασμό με το σχηματισμό του τέταρτου κόμβου των φύλλων.
Ψώρα ελιάς: Η προστασία με χαλκό ξεκινά μετά τη συγκομιδή
Μόλις τελειώσει η συγκομιδή της ελιάς, η φροντίδα των ελαιόδεντρων δεν σταματά. Πράγματι, αυτή η φάση αντιπροσωπεύει μια κρίσιμη στιγμή για μολύνσεις από βακτήρια όπως το Pseudomonas savastanoi που προκαλεί ψώρα της ελιάς. Η συγκομιδή πραγματοποιείται πλέον με διάφορα είδη ανακινούμενου εξοπλισμού, σε συνδυασμό με σπάσιμο βεργών για διευκόλυνση της πτώσης των ελιών. Αυτή η μέθοδος συγκομιδής προκαλεί μεγάλο αριθμό πληγών σε όλη τη βλάστηση, που αντιπροσωπεύουν τις οδούς διείσδυσης βακτηρίων και μυκήτων, που διευκολύνονται από τις κλιματικές συνθήκες που είναι πολύ ευνοϊκές για αυτά τα παθογόνα, λόγω της παρουσίας βροχής και υγρασίας. Οι χαλαζοπτώσεις συγκαταλέγονται επίσης μεταξύ των αιτιών του αυξημένου σχηματισμού πληγών και των επακόλουθων βακτηριακών λοιμώξεων. Η ψώρα μπορεί να διακυβεύσει σοβαρά την παραγωγικότητα των φυτών καθώς είναι σε θέση να σχηματίσει ογκώδεις μάζες που διακόπτουν τη λεμφική ροή με αποτέλεσμα την ξήρανση του άνω μέρους. Ο χαλκός, εάν εφαρμοστεί αμέσως μετά τη συγκομιδή ή τις χαλαζοπτώσεις, μπορεί, λόγω των βακτηριοστατικών του ιδιοτήτων, να μπλοκάρει ή να μειώσει τις μολύνσεις, αλλά για να είναι αποτελεσματική η θεραπεία, συνιστάται ομοιόμορφη εφαρμογή που καλύπτει όλα τα μέρη του φυτού, συμπεριλαμβανομένων των φύλλων, των κλαδιών και του κορμού.
Ποια προϊόντα όμως πρέπει να χρησιμοποιήσετε;
Υπάρχουν πολλά σκευάσματα με βάση τον χαλκό διαθέσιμα στην αγορά, όπως ο οξυχλωριούχος χαλκός, το υδροξείδιο του χαλκού και ο θειικός χαλκός. Καθένα έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ως προς την ανθεκτικότητα και τη διαλυτότητα και η επιλογή του καταλληλότερου προϊόντος πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις κλιματικές συνθήκες, το επίπεδο πίεσης του παθογόνου και τους τοπικούς κανονισμούς που διέπουν τη χρήση φυτοφαρμάκων.
Κανονισμοί και βιώσιμη χρήση χαλκού
Επί του παρόντος, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι κύριες ενώσεις χαλκού που εγκρίνονται για φυτοπροστασία, τόσο στη βιολογική όσο και στη συμβατική γεωργία, είναι τα πέντε αδιάλυτα άλατα που αναγνωρίζονται ως δραστικές ουσίες από τον Κανονισμό (ΕΕ) 1107/2009 : Μίγμα Bordeaux, οξυχλωριούχος χαλκός, υδροξείδιο του χαλκού, τριβασικός οξείδιο του χαλκού και θειικό χαλκό.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κανονισμός (ΕΕ) 1981/2018 ανανέωσε την ευρωπαϊκή άδεια χρήσης αλάτων χαλκού, καθορίζοντας ανώτατο όριο 28 κιλών μετάλλου χαλκού ανά εκτάριο για μια περίοδο επτά ετών, που ισοδυναμεί με ετήσιο μέσο όρο 4 κιλών ανά εκτάριο. Ωστόσο, ως προθεσμία ανανέωσης ορίζεται η 31η Δεκεμβρίου 2025, εκτός εάν δοθούν περαιτέρω παρατάσεις. Πράγματι, οι ευρωπαϊκές διαδικασίες αξιολόγησης παρουσιάζουν ολοένα και συχνότερες καθυστερήσεις, γεγονός που καθιστά πιθανό την παράταση της έγκρισης για αυτήν τη δραστική ουσία.
Κερκοσπορίωση της ελιάς
Η παρουσία και η διάχυσή του είναι αργή αλλά σταθερή με την πάροδο του χρόνου, προκαλώντας εμφανές πρώιμο κιτρίνισμα των φύλλων με πτώση τους σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και σημαντικά. Η ζημιά δεν είναι ίδια με αυτή που προκαλεί η κηλίδα παγωνιού αλλά σε κάθε περίπτωση πρέπει να ελεγχθούν πιο σοβαρές καταστάσεις. Και σε αυτή την περίπτωση, τα προϊόντα με βάση τον χαλκό είναι αποτελεσματικά στον έλεγχο του μυκητιακού παράγοντα Pseudocercospora cladosporioides. Οι ίδιες θεραπείες με προϊόντα χαλκού που γίνονται για άλλες ασθένειες έχουν επίσης επίδραση στην κεροσπορίωση, αλλά σε περίπτωση ειδικού ελέγχου είναι απαραίτητο να ενσωματωθεί μια παρέμβαση την περίοδο Ιουλίου, τη φάση στην οποία αρχίζουν γενικά οι πρώτες λοιμώξεις.
Προς μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την άμυνα της ελιάς
Συνεπώς, η χρήση του χαλκού στην ελαιοκαλλιέργεια αντιπροσωπεύει έναν στρατηγικό πόρο για τον έλεγχο των ασθενειών, αλλά η αποτελεσματικότητά του απαιτεί προσεκτική διαχείριση για την αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον και την υγεία των φυτών. Για να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη του, η επεξεργασία χαλκού πρέπει να ενταχθεί σε ένα πλαίσιο βιώσιμης φυτοϋγειονομικής διαχείρισης, ενσωματωμένης με στοχευμένες αγρονομικές πρακτικές. Το κλάδεμα και η σωστή διαχείριση του εδάφους είναι ζωτικής σημασίας: το πρώτο βελτιώνει τον αερισμό του θόλου και μειώνει την υγρασία, παράγοντας που ευνοεί τις μολύνσεις. ενώ η προσεκτική διαχείριση του εδάφους περιορίζει τη στασιμότητα του νερού, η οποία ευνοεί τον πολλαπλασιασμό των παθογόνων παραγόντων. Επιπλέον, η συνεχής παρακολούθηση των κλιματικών συνθηκών και της υγείας των φυτών είναι απαραίτητη για την έγκαιρη και αποτελεσματική παρέμβαση. Μόνο μια ολοκληρωμένη και συνειδητή προσέγγιση μπορεί να εγγυηθεί μια αποτελεσματική και βιώσιμη άμυνα του ελαιώνα, διατηρώντας την παραγωγικότητα χωρίς να διακυβεύεται η οικολογική ισορροπία.
Federica Del Vecchio
© fruitjournal.com
