Η αυξανόμενη εντατικοποίηση των ελαιώνων δίνει έμφαση στη μεγιστοποίηση των πόρων και η υποάρδευση επιβεβαιώνεται ως στρατηγική επιλογή.
Η ιταλική ελαιοκαλλιέργεια διέρχεται μια φάση βαθιάς αλλαγής, η οποία οφείλεται στην καινοτομία και στην ανάγκη να καταστεί η παραγωγή πιο αποτελεσματική και βιώσιμη. Η εξάπλωση του Xylella fastidiosa , το οποίο στην συγκεκριμένη περίπτωση της Απουλίας έχει καταστρέψει εκατομμύρια ελαιόδεντρα, έχει επιταχύνει αυτή τη διαδικασία, απαιτώντας επανεξέταση των στρατηγικών καλλιέργειας. Εκτός από την επιλογή πιο ανθεκτικών ποικιλιών , βλέπουμε έναν μετασχηματισμό στη φύτευση: τα παραδοσιακά πρότυπα φύτευσης χαμηλής πυκνότητας δίνουν τη θέση τους σε εντατικά και υπερεντατικά μοντέλα , που χαρακτηρίζονται από υψηλότερες πυκνότητες φύτευσης, με πάνω από 1.600 δέντρα ανά εκτάριο. Ο στόχος αυτών των καινοτόμων συστημάτων δεν είναι τόσο η αύξηση της παραγωγής όσο η μείωση του κόστους διαχείρισης και η βελτιστοποίηση της χρήσης των πόρων. Μεταξύ αυτών, το νερό παίζει θεμελιώδη ρόλο και η αποτελεσματική διαχείρισή του είναι απαραίτητη για την οικονομική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα των σύγχρονων ελαιώνων. Σε αυτό το πλαίσιο, η υπάρκτευση αναδεικνύεται ως στρατηγική λύση, ικανή να μειώσει τις απώλειες εξάτμισης και να εξασφαλίσει στοχευμένη παροχή νερού, καλύπτοντας τις ανάγκες των σύγχρονων ελαιώνων.
Πώς λειτουργεί η υποάρδευση;
Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά συστήματα άρδευσης, τα οποία κατανέμουν το νερό στην επιφάνεια μέσω ψεκαστήρων ή μικροάρδευσης, η υπόγεια άρδευση παρέχει νερό απευθείας στη ριζική ζώνη των φυτών. Το νερό κατανέμεται μέσω σωλήνων και σταλακτών που είναι θαμμένοι σε μικρό βάθος, συνήθως μεταξύ 30 και 40 cm. Αυτό το σύστημα επιτρέπει στις ρίζες να απορροφούν το νερό με τον βέλτιστο τρόπο , ελαχιστοποιώντας τις απώλειες μέσω εξάτμισης και βαθιάς διήθησης. Ως αποτέλεσμα, ο όγκος του βρεγμένου εδάφους γύρω από το σημείο διανομής αυξάνεται κατά περίπου 46% σε σύγκριση με τις παραδοσιακές μεθόδους.
Στα περισσότερα υπόγεια συστήματα άρδευσης, οι σωλήνες τοποθετούνται κεντρικά μέσα στο σύστημα μεταξύ των σειρών, με το βάθος ταφής και την απόσταση μεταξύ των σταλακτών να ποικίλλουν ανάλογα με τα υδρολογικά χαρακτηριστικά του εδάφους, την ποικιλία και το επιλεγμένο μοτίβο φύτευσης. Στόχος είναι η υγρασία του μεγαλύτερου μέρους του ριζικού συστήματος, αποτρέποντας παράλληλα τις μεγαλύτερες ρίζες από το να προκαλούν συμφόρηση στο σύστημα άρδευσης . Γενικά, οι αποστάσεις μεταξύ των σταλακτών κυμαίνονται από 50 έως 100 cm , με μικρότερες αποστάσεις σε εδάφη με καλή αποστράγγιση και μεγαλύτερες σε λιγότερο διαπερατά εδάφη.
Διαχείριση των πρώτων ετών μετά την εμφύτευση
Παρόλο που η υποάρδευση είναι μια ιδιαίτερα συνιστώμενη πρακτική, ειδικά για εντατικά και υπερεντατικά συστήματα καλλιέργειας ελιάς, είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι μπορεί να μην είναι τόσο αποτελεσματική τα πρώτα χρόνια μετά τη φύτευση . Τα νεαρά φυτά, στην πραγματικότητα, έχουν υπανάπτυκτα ριζικά συστήματα που μπορεί να μην είναι σε θέση να φτάσουν στο νερό που διανέμεται μέσω υπόγειων σωλήνων, περιορίζοντας την αποτελεσματικότητα του συστήματος υποάρδευσης. Για το λόγο αυτό, κατά την αρχική φάση ανάπτυξης, είναι χρήσιμο να εξεταστεί το ενδεχόμενο ενσωμάτωσης ενός εναλλακτικού συστήματος άρδευσης , όπως γραμμές από σταλακτηφόρους αγωγούς εγκατεστημένες πάνω από το έδαφος ή αναρτημένες, για να εξασφαλιστεί πιο άμεση άρδευση και για την υποστήριξη της εγκατάστασης νεαρών δενδρυλλίων και την πρόληψη της καταπόνησης από το νερό που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ανάπτυξή τους.
Τα πλεονεκτήματα της υποάρδευσης στην ελαιοκαλλιέργεια
Η υιοθέτηση της υπόγειας άρδευσης προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα , καθιστώντας την ιδανική λύση για εντατικές και υπερεντατικές ελαιώνες, επιτρέποντας τη βελτιστοποίηση της χρήσης των υδάτινων πόρων και τη βελτίωση της ποιότητας της παραγωγής.
Εξοικονόμηση νερού και μεγαλύτερη απόδοση : καθώς πρόκειται για ένα υπόγειο σύστημα διανομής νερού, το νερό κατανέμεται απευθείας στη ριζόσφαιρα, ελαχιστοποιώντας τις απώλειες εξάτμισης και μεγιστοποιώντας την απορρόφηση.
Μείωση των ασθενειών των φυτών : Η υπόγεια άρδευση ελαχιστοποιεί την υγρασία πάνω από την επιφάνεια του εδάφους, συγκεντρώνοντας το νερό απευθείας στις ρίζες, μακριά από τα φύλλα και τους καρπούς. Αυτή η προσέγγιση περιορίζει την υγρασία που θα μπορούσε να προωθήσει τον πολλαπλασιασμό μυκήτων και παθογόνων που επηρεάζουν τα υπέργεια μέρη του φυτού.
Βελτιστοποίηση της λίπανσης : Η υπόγεια άρδευση προάγει επίσης την λίπανση, βελτιώνοντας την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών στο έδαφος, ειδικά εκείνων με χαμηλή κινητικότητα, όπως ο φώσφορος και το κάλιο. Αυτή η προσέγγιση επιτρέπει μια πιο ομοιόμορφη και συγκεντρωμένη κατανομή αυτών των στοιχείων απευθείας στη ριζόσφαιρα, βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα των λιπασμάτων.
Χωρίς εμπόδια και ευκολότερες καλλιεργητικές εργασίες : η χρήση υπόγειων συστημάτων εξαλείφει την ανάγκη για εναέριους σωλήνες ή σωλήνες που ακουμπούν στην επιφάνεια του εδάφους, επιτρέποντας την ευκολότερη διέλευση μηχανημάτων για ψεκασμό, όργωμα και άλλες καλλιεργητικές εργασίες. Αυτό καθιστά την εργασία στο χωράφι απλούστερη και πιο αποτελεσματική, μειώνοντας την πιθανότητα πρόκλησης ζημιάς στο σύστημα άρδευσης.
Μεγαλύτερη διάρκεια ζωής του συστήματος : Οι σωλήνες, τοποθετημένοι κάτω από το επίπεδο του εδάφους, προστατεύονται από ζημιές που προκαλούνται από την έκθεση σε ατμοσφαιρικούς παράγοντες, όπως ο ήλιος, ο παγετός και η διάβρωση.
Αυτοματοποίηση και παρακολούθηση: η εξέλιξη για βελτιστοποιημένη διαχείριση νερού
Το κλειδί για τη μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας και την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων στην άρδευση δεν έγκειται μόνο στην επιλογή της μεθόδου, αλλά πάνω απ' όλα στην υιοθέτηση προηγμένων εργαλείων αυτοματισμού και παρακολούθησης . Προηγμένες τεχνολογίες όπως αισθητήρες υγρασίας εδάφους , δορυφορικά δεδομένα και συστήματα υποστήριξης αποφάσεων (DSS), που υποστηρίζονται από τεχνητή νοημοσύνη, επιτρέπουν την παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο των συνθηκών των ελαιώνων, παρέχοντας συγκεκριμένα και ακριβή δεδομένα για την καθοδήγηση των αποφάσεων άρδευσης.
Συμπερασματικά, η υποάρδευση αποτελεί μια καινοτόμο και βιώσιμη λύση για τη σύγχρονη ελαιοκαλλιέργεια , ανταποκρινόμενη όχι μόνο στις ανάγκες ενός διαρκώς εξελισσόμενου τομέα αλλά και στις προκλήσεις της λειψυδρίας και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Η υιοθέτηση αυτής της τεχνολογίας, σε συνδυασμό με προηγμένα συστήματα παρακολούθησης και αυτοματισμού , προσφέρει πιο αποτελεσματική διαχείριση των πόρων, διασφαλίζοντας την υγεία και την παραγωγικότητα των ελαιώνων.
Donato Liberto
© fruitjournal.com
