Απαραίτητα υλικά για την εγκατάσταση αρδευτικού συστήματος με σταγόνα στον κήπο ή στο μπαλκόνι μας.

Σωληνώσεις: Ανάλογα με την έκταση του κήπου ή του μπαλκονιού μας, το δίκτυο των σωληνώσεων μπορεί να αποτελείται από τον κύριο σωλήνα άρδευσης ή πρωτεύοντα αγωγό ή και από δευτερεύοντες που ενώνονται με βάνες για να ρυθμίσουν την ποσότητα του νερού στη γραμμή άρδευσης.

Στην πρώτη περίπτωση (κήπος) επιλέγουμε συνήθως σωλήνες Φ16 ή Φ20 ή και Φ25 ανάλογα με την ονομαστική παροχή και πίεση του δικτύου και η διαδικασία εγκατάστασης είναι παρόμοια με το αυτόματο πότισμα για το μπαλκόνι ή και την ταράτσα μας. Στη δεύτερη περίπτωση (μπαλκόνι) ο κύριος σωλήνας μπορεί να είναι Φ16 ή Φ20. Σε μικρές παροχές και μανομετρικά καλό θα είναι να μην στραγγαλίσουμε την διάμετρο του αγωγού καθώς μειώνουμε την πίεση της ροής. Τα χρώματα που μπορούμε να επιλέξουμε είναι το μαύρο, το λευκό και το καφέ για καλύτερη ομοιομορφία με το έδαφος (κήπος). Σχεδιάζουμε τη διαδρομή από όπου θα περάσει ο αγωγός, αν το αυτόματο πότισμα είναι περιοδικό το περνάμε μπροστά στις γλάστρες (μπαλκόνι) για να το μαζέψουμε εύκολα όταν γυρίσουμε από διακοπές. Αν είναι μόνιμο το οριοθετούμε σε τέτοια σημεία που να μην δυσκολεύουν την πρόσβαση αλλιώς μπορούμε να τον θάψουμε αν είναι σε κήπο. Αν είναι για μπαλκόνι σε σημεία που δεν ενοχλούν την πρόσβαση όπως πίσω από τις γλάστρες ή ακόμη και να τον καρφώσουμε στον τοίχο ή με ταιραπ να τον δέσουμε στα κάγκελα και με λήψη, υποδοχή, φ7 σωληνάκι και λόγχη στήριξης και σταλάκτη να ποτίσουμε κάθε γλάστρα ξεχωριστά.

Βάνες: Χρειαζόμαστε προκειμένου να ελέγχουν τη ροή του νερού και να μπορούν να απομονωθούν διάφορα τμήματα του κήπου ή του μπαλκονιού μας. Αυτό έχει να κάνει με το είδος των κηπευτικών ή και με το μέγεθος και τον αριθμό των γλαστρών στο μπαλκόνι ή την ταράτσα μας. Κάποια κηπευτικά θέλουν μεγαλύτερο εύρος άρδευσης, ποσότητα άρδευσης αλλά και συχνότητα άρδευσης και κάποια άλλα όχι. Το ίδιο και για τις γλάστρες στο μπαλκόνι μας. Κάθε είδος μπορεί να ποτίζεται με μία γραμμή άρδευσης στην αρχή της οποίας τοποθετούμε χειροκίνητη βάνα (μπαλκόνι)  ή προγραμματιστή βρύσης για μεγαλύτερη ευκολία. Στον κήπο, όταν δεν χρειάζεται πότισμα μία γραμμή άρδευσης κλείνουμε χειροκίνητα τη βάνα συνεχίζοντας την άρδευση στην επόμενη γραμμή. Για να αυτοματοποιηθεί το σύστημα άρδευσης χρησιμοποιούμε προγραμματιστές βρύσης.

Σταλάκτες και σταλακτοφόροι: Από τους σταλάκτες βγαίνει το νερό με τη μορφή σταγόνας και πηγαίνει κατευθείαν στη ρίζα του φυτού. Έτσι επιτυγχάνουμε εξοικονόμηση νερού και μείωση ορισμένων ασθενειών με την άρδευση στο φύλλωμα. Το βασικό τους χαρακτηριστικό είναι η παροχή, δηλαδή πόσα λίτρα νερό μπορούν να δώσουν σε μία ώρα. Η συνηθέστεροι σταλάκτες έχουν παροχή 2,4,6,8,16,24,32 l/h σε πίεση λειτουργίας 1atm, ενώ υπάρχουν και σταλάκτες με ρυθμιζόμενη παροχή 0-70, 0-120 ή και 30-120 l/h. Τους σταλάκτες μπορούμε είτε να τους καρφώσουμε με σγρόμπια κατευθείαν πάνω στο σωλήνα άρδευσης (κήπος) ή να είναι ενσωματωμένοι στον αγωγό άρδευσης ή να τους συνδέσουμε με λήψη και υποδοχή στον αγωγό μέσω ενός πολύ λεπτού σωλήνα φ7 που κοινώς ονομάζεται «σωληνάκι φ7 ή και μακαρόνι» (μπαλκόνι). Ο δεύτερος τρόπος είναι προτιμότερος καθώς υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία στη θέση του σταλάκτη. Έτσι θα μπορέσουμε να τον τοποθετήσουμε με μία λόγχη στήριξης πιο εύκολα σε μία ογκώδη και ψιλή γλάστρα. Οι σταλακτηφόροι σωλήνες είναι εύκαμπτοι σωλήνες πολυαιθυλενίου 4 ή και 6 ατμοσφαιρών που έχουν ενσωματωμένους σταλάκτες σε συγκεκριμένες εργοστασιακές αποστάσεις. Συνδέονται στο σωλήνα άρδευσης και τοποθετούνται παράλληλα με τις γραμμές φύτευσης, ή σαν σερπαντίνα μέσα σε παρτέρια ή στον κήπο.

Ρυθμιστής πίεσης: Τον χρησιμοποιούμε όταν η πίεση του δικτύου παροχής νερού είναι μεγαλύτερη από την πίεση που χρειαζόμαστε για να λειτουργήσει το αυτόματο πότισμα. Είναι και ένας από τους λόγους που χαλάνε οι προγραμματιστές. Οι ρυθμιστές πίεσης μειώνουν την πίεση του νερού και τη διατηρούν σταθερή για ομοιόμορφη άρδευση.

Φίλτρα: Τα φίλτρα τα χρησιμοποιούμε σε περιοχές που το νερό άρδευσης δεν προέρχεται από δίκτυο πόσιμου νερού και είναι απαραίτητα προκειμένου να μην περνάνε στις σωληνώσεις του αρδευτικού συστήματος φερτά υλικά που μπορεί να φράξουν τους σταλάκτες ή τους μικρο εκτοξευτήρες. Για να λειτουργήσει σωστά το αυτόματο πότισμα θα πρέπει όλοι οι σταλάκτες που λειτουργούν ταυτόχρονα να έχουν συνολική παροχή μικρότερη από την ονομαστική παροχή που μπορεί να δώσει η βρύση. Διαφορετικά θα πρέπει να χωριστούν σε τμήματα που θα ποτίζονται ξεχωριστά με τη βοήθεια βάνας.

Εξαρτήματα σύνδεσης σωλήνων: Πρόκειται για συνδέσμους, γωνίες και ταφ που χρησιμοποιούμε ώστε να συνδεθούν οι σωληνώσεις και να έχουν την επιθυμητή διάταξη. Στα μικρά δίκτυα (χαμηλής πίεσης) χρησιμοποιούνται συνήθως εξαρτήματα σύνδεσης φις, ενώ στα δίκτυα υψηλής πίεσης εξαρτήματα σύνδεσης lock που είναι κατασκευασμένα από πιο σκληρό υλικό και αντέχουν στην οποιαδήποτε αυξομείωση της πίεσης στο δίκτυο.

Τερματικά ή τάπες: Τα χρησιμοποιούμε στο τέλος των σωληνώσεων για να σταματήσουν τη ροή του νερού. Επιπλέον τάπες μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στις σωληνώσεις του δικτύου ποτίσματος στις θέσεις που δεν υπάρχει πια σταλάκτης.

Βαλβίδα αντεπιστροφής: Υπάρχουν κάποιες περιοχές που η πίεση του νερού πέφτει με αποτέλεσμα το νερό που παραμένει στις σωληνώσεις να έχει μεγαλύτερη πίεση από αυτή του δικτύου. Σε αυτές τις περιπτώσεις πριν από τις σωληνώσεις ποτίσματος τοποθετείται βαλβίδα αντεπιστροφής.

Παροχή: Την παροχή του δικτύου την μετράμε ή με παροχόμετρο ή με έναν βαθμονομημένο κουβά σε λίτρα ανά λεπτό και μετατροπή σε κυβικά, ανοίγοντας την παροχή στο μέγιστο σε ώρες μη αιχμής. Προτιμούμε δηλαδή τις βραδινές ώρες ή πολύ νωρίς το πρωί όπου η πίεση στο δίκτυο θα είναι μεγαλύτερη. Τις αντίστοιχες ώρες θα προγραμματίσουμε μέσω του προγραμματιστή να ποτίσουμε τον κήπο ή τις γλάστρες στο μπαλκόνι μας.

Πίεση: Την πίεση του δικτύου την μετράμε με ένα μανόμετρο το όποιο και συνδέουμε με μια βάνα από τη μια πλευρά και ένα ρακορ από την άλλη. Μέσω του ρακορ το συνδέουμε στη βρύση μας. Όταν την ανοίξουμε, το μανόμετρο θα δείξει τη στατική μας πίεση. Ανοιγοκλείνοντας απότομα τη βάνα της συνδεσμολογίας μας, βλέπουμε στο μανόμετρο τα ανεβοκατεβάσματα πίεσης από πλήγματα κριού. Όσον αφορά οι προγραμματιστές μπαταρίας για την βεράντα, έχουν συνήθως όριο τις 6 με 8 atm. Αν οι στατικές πιέσεις ή οι καταπονήσεις ξεπερνούν αυτά τα όρια πρέπει να βάλουμε μειωτήρα στη βρύση μας. Ξεβιδώνουμε την βρύση μας και συνδέουμε ενδιάμεσα τον μεταλλικό ρυθμιστή πίεσης. Έτσι αποφεύγουμε τα πλήγματα κριού που μπορεί να είναι επιβλαβή τόσο για τον προγραμματιστή όσο και για οποιοδήποτε εξάρτημα με μικρότερη εργοστασιακή αντοχή στην πίεση πάνω στη γραμμή άρδευσης στο δίκτυο μας (σταλάκτες/μικρο εκτοξευτήρες).

Στο αυτόματο πότισμα ιδιαίτερη σημασία έχει και η πίεση του νερού, η οποία μειώνεται όσο αυξάνει το μήκος των σωληνώσεων με αποτέλεσμα τα τελευταία φυτά κάθε γραμμής να μην μπορούν να ποτιστούν. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που χρησιμοποιούμε πρωτεύοντες και δευτερεύοντες σωλήνες όταν πρέπει να ποτιστούν ταυτόχρονα αρκετά φυτά. Γενικά το μήκος του κύριου αγωγού δεν πρέπει να ξεπερνά τα 120-140 m ενώ το μήκος κάθε δευτερεύοντα δεν πρέπει να ξεπερνά τα 60-70 m ανάλογα με το πιεζομετρικό φορτίο και την δυναμική της πηγής, αλλά και με την κλίση του εδάφους.

Προγραμματιστής: Είναι απαραίτητος για να γίνεται το πότισμα αυτόματα. Στο εμπόριο υπάρχουν πολλοί προγραμματιστές που μπορούν να ποτίσουν μία ή δύο στάσεις ή και ακόμη περισσότερες για πότισμα κήπου, ανάλογα το πιεζομετρικό και το φορτίο της πηγής. Λειτουργούν με μπαταρία και οι περισσότεροι έχουν ενσωματωμένο φίλτρο και βαλβίδα αντεπιστροφής. Εκτός από όλα αυτά σημαντικό λόγο στην επιλογή του προγραμματιστή παίζει και η πρακτικότητα του! Δεν αγοράζουμε προγραμματιστή χωρίς να ξέρουμε αν θα μας εξυπηρετεί το πρόγραμμα του. Υπάρχουν προγραμματιστές με προκαθορισμένα προγράμματα που δεν μας καλύπτουν τις ανάγκες ποτίσματος όλο το χρόνο. Αν για παράδειγμα το καλοκαίρι οι γλάστρες μας θέλουν πότισμα 2 λεπτά ανά μέρα ή την άνοιξη 2 λεπτά ανά 3 μέρες και ο προγραμματιστής δεν έχει αυτή την δυνατότητα δεν μας είναι πρακτικός.

Ενδεικτικά μερικά βασικά εξαρτήματα που θα χρειαστούμε για να ποτίσουμε το μπαλκόνι ή τον κήπο μας. 

1. Ταφ φις φ16 ή ταφ λοκ φ16

2. Γωνία φις φ16 ή γωνία λοκ φ16

3. Διόφθαλμο φ16 η τερματικό φ16

4. Σύνδεσμος φις φ6 ή σύνδεσμος λοκ φ16

5. Γωνία φ6

6. Σύνδεσμος φ6 αρσενικός ή θηλυκός

7. Αρσενικό ακροφύσιο φ7

8. Ταφ φ6 θηλυκό

9. Λήψη Φ6

10. Υποδοχή φ6

11. Σταλάκτης ρυθμιζόμενος 0-60λίτρα ανά ώρα

12. Λόγχη στήριξης για σωληνάκι Φ7 και σταλάκτη

13. Σταλάκτες σταθερούς με λίγα λίτρα ή ρυθμιζόμενους με περισσότερα λίτρα καθώς και γωνιακούς

14. Σγρόμπια για να τρυπήσουμε τον τυφλό σωλήνα και να περάσουμε την λήψη

15. Μούφα ½ της ίντσας (ή 3/4 της ίντσας ή 1 ίντσα)

16. Ταφ αρσενικο ½ της ίντσας (ή 3/4 της ίντσας ή 1 ίντσα)

17. Γωνία αρσενική ½ της ίντσας (ή 3/4 της ίντσας ή 1 ίντσα)

18. Νίπελ συστολικό ½ - ¾ της ίντσας( ή ¾-1 ίντσα)

19. Μούφα ½ της ίντσας (ή 3/4 της ίντσας ή 1 ίντσα)

20. Ταφ θηλυκό ½ της ίντσας (ή 3/4 της ίντσας ή 1 ίντσα)

21. Γωνία θηλυκή ½ της ίντσας (ή 3/4 της ίντσας ή 1 ίντσα)

22. Ρακόρ θηλυκό-αρσενικό ¾ της ίντσας

23. Προγραμματιστής βρύσης 1,2, ή και περισσότερων στάσεων αν θέλουμε παράλληλα να ποτίσουμε και χλοοτάπητα

Καλή επιτυχία! 

Μαργαριτίδης Αθανάσιος

Γεωπόνος Εγγείων Βελτιώσεων Α.Π.Θ. M.Sc.