Πώς τα εκχυλίσματα φυκιών βελτιώνουν την αντοχή στην ξηρασία, την ανάπτυξη και την ποιότητα του ελαιοκάρπου..
Η ελιά είναι το κατεξοχήν δέντρο της Μεσογείου, ανθεκτικό αλλά και ιδιαίτερα εκτεθειμένο στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η αύξηση της ξηρασίας, της αλατότητας και των θερμικών στρες πιέζουν τους ελαιώνες ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες τους οποίους διανύουμε, μειώνοντας την ανάπτυξη, την παραγωγή και την ποιότητα του ελαιολάδου. Σε αυτό το πλαίσιο, τα σκευάσματα που προέρχονται από φύκια, όπως το Ascophyllum nodosum, κερδίζουν συνεχώς έδαφος ως φυσικά «βιοδιεγερτικά».
Τι κάνουν τα εκχυλίσματα φυκιών στην ελιά;
Ενίσχυση αντοχής στην ξηρασία
Πρόσφατη μελέτη σε ελιές Arbequina και Galega έδειξε ότι η εφαρμογή εκχυλίσματος A. nodosum βελτίωσε την ανάπτυξη κατά 15% και τη φωτοσύνθεση κατά 34% ακόμη και υπό έντονη έλλειψη νερού. Παράλληλα, ενεργοποίησε γονίδια προστασίας (dehydrin, aquaporin, heat shock proteins) που βοηθούν το δέντρο να «αντέχει» την καταπόνηση.
Τόνωση ανάπτυξης και φυλλώματος
Ψεκασμοί με εκχύλισμα φυκιών σε ποικιλία Ζαρντ στο Ιράν αύξησαν το μήκος των νέων βλαστών, τη διάμετρο κορμού και το φύλλωμα. Επιπλέον, παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση της χλωροφύλλης και καλύτερη απορρόφηση θρεπτικών στοιχείων (άζωτο, φώσφορος, κάλιο).
Παράλληλα, άλλες μελέτες δείχνουν ότι τα εκχυλίσματα φυκιών ενισχύουν τη θρέψη και τη βιοδιαθεσιμότητα στοιχείων όπως το κάλιο, ο σίδηρος και ο χαλκός στην ελιά. Αυτό σημαίνει πιο ζωντανό φύλλωμα και καλύτερη ισορροπία στο δέντρο.
Βελτίωση καρπού και ποιότητας
Στην ίδια μελέτη στο Ιράν, η αναλογία σάρκας/πυρήνα βελτιώθηκε αισθητά με συγκεντρώσεις 2,5 g/L, προσφέροντας πιο «γεμάτο» καρπό — όφελος τόσο για την παραγωγή ελαιολάδου όσο και για τις επιτραπέζιες ελιές. Παράλληλα, αυξήθηκε και το ποσοστό λαδιού στον καρπό.
Άλλες έρευνες επιβεβαιώνουν ότι τα εκχυλίσματα φυκιών αυξάνουν την περιεκτικότητα σε λάδι και συμβάλλουν σε πιο ομοιόμορφη ωρίμανση των καρπών.
Αντοχή σε αλατότητα
Σε συνθήκες αλατούχων εδαφών, ψεκασμοί με εκχύλισμα φυκιών (σε δόσεις έως 3000 ppm) σε ελιές Καλαμών βελτίωσαν την περιεκτικότητα σε χλωροφύλλη, αύξησαν το δέσιμο των καρπών και μείωσαν την πτώση τους. Παράλληλα αύξησαν την παραγωγή ανά δέντρο και βελτίωσαν την ποιότητα του ελαιοκάρπου (βάρος, μέγεθος, σκληρότητα, ποσοστό ελαίου). Ακόμα καλύτερα αποτελέσματα δόθηκαν όταν συνδυάστηκαν φύκια με εκχύλισμα από φύλλα Μορίνγκα (Moringa oleifera), χάρη στη συνεργιστική δράση φυτοορμονών και αντιοξειδωτικών ουσιών.
Προστασία από ασθένειες
Τα φύκια δεν προστατεύουν μόνο από την ξηρασία και την αλατότητα αλλά ενισχύουν και τις φυσικές άμυνες του φυτού. Το Ascophyllum nodosum περιέχει πολυσακχαρίτες και φαινολικές ενώσεις που ενεργοποιούν μηχανισμούς άμυνας και μειώνουν την ευαισθησία σε παθογόνα. Σε διάφορες καλλιέργειες, τα εκχυλίσματα αυτά έχουν μειώσει μολύνσεις από μύκητες και βακτήρια, ενώ παράλληλα βελτίωσαν την αντοχή των καρπών μετά τη συγκομιδή.
Βιωσιμότητα και φυσική λύση
Τα εκχυλίσματα φυκιών δεν αντικαθιστούν τα λιπάσματα, αλλά λειτουργούν συμπληρωματικά, προσφέροντας στα δέντρα μια «θωράκιση» απέναντι στις δυσμενείς συνθήκες. Επειδή προέρχονται από φυσικές πηγές, θεωρούνται μια πιο φιλική προς το περιβάλλον λύση για τον ελαιοπαραγωγό που θέλει να μειώσει την εξάρτηση από χημικά σκευάσματα.
Η χρήση εκχυλισμάτων φυκιών στην ελιά αναδεικνύεται ως μια σύγχρονη και ταυτόχρονα φυσική πρακτική που μπορεί να βελτιώσει τόσο την ανθεκτικότητα των δέντρων σε ξηρασία και αλατότητα όσο και την ποιότητα του ελαιοκάρπου. Σε μια εποχή όπου οι ελαιώνες δοκιμάζονται από την κλιματική αλλαγή, οι βιοδιεγερτικές ουσίες των φυκιών αποτελούν μια πολλά υποσχόμενη λύση για πιο βιώσιμη και αποδοτική ελαιοκαλλιέργεια.
Πηγές
Dias, M.C., Figueiras, R., Sousa, M., Araújo, M., de Oliveira, J.M.P.F., Pinto, D.C.G.A., Silva, A.M.S. and Santos, C., 2024. Ascophyllum nodosum Extract Improves Olive Performance Under Water Deficit Through the Modulation of Molecular and Physiological Processes. Plants, 13(20), p.2908.
Soleimani, A., Safilu, F., Kiomarsi, H., Yousefi, Z. and Alsabti, M.G., 2024. Effect of Foliar Application of Seaweed Extract on the Growth and Pomological Characteristics of Olive (Olea europaea L. cv. Zard). International Journal of Botany, 20, pp.77–84.
Shukla, P.S., Mantin, E.G., Adil, M., Bajpai, S., Critchley, A.T. and Prithiviraj, B., 2019. Ascophyllum nodosum-Based Biostimulants: Sustainable Applications in Agriculture for the Stimulation of Plant Growth, Stress Tolerance, and Disease Management. Frontiers in Plant Science, 10, p.655.
Al-Saif, A.M., Ali, M.M., Ben Hifaa, A.B.S. and Mosa, W.F.A., 2023. Influence of Spraying Some Biostimulants on Yield, Fruit Quality, Oil Fruit Content and Nutritional Status of Olive (Olea europaea L.) under Salinity. Horticulturae, 9(7), p.825.
