Το βακτηριακό κάψιμο είναι πολύ γνωστή και μεγάλης οικονομικής σημασίας ασθένεια των γιγαρτοκάρπων. Στην αχλαδιά είναι ιδιαίτερα καταστρεπτική γιατί μπορεί μέσα σε λίγους μήνες να αποξηράνει μεγάλο αριθμό πλήρως παραγωγικών δένδρων.
Στη μηλιά υπάρχουν ποικιλίες αρκετά ευαίσθητες (π.χ. Idared, Jonathan, Cox’s κ.ά.). Επίσης, ξενιστές του βακτηρίου αποτελούν και πολλά αυτοφυή φυτά. Προσβάλλει άνθη, φύλλα, τρυφερούς βλαστούς, καρπούς, κλάδους, ακόμα και τον κορμό του υποκειμένου.
Συμπτώματα: το πιο χαρακτηριστικό είναι το μαύρισμα των ταξιανθιών, των φύλλων και των βλαστών, που μοιάζουν σαν να είναι ‘καψαλισμένα’ από φωτιά. Τα νεκρά φύλλα και άνθη παραμένουν προσκολλημένα πάνω στο δένδρο. Οι προσβεβλημένοι βλαστοί καφετιάζουν, μαραίνονται και κάμπτονται στην κορυφή (‘μαγκούρας’) και τελικά ξηραίνονται. Οταν επικρατεί υγρός και ζεστός καιρός, από τους προσβεβλημένους ιστούς βγαίνουν κολλώδεις σταγόνες, υπόλευκες ή κεχριμπαρένιες, γεμάτες με βακτήρια. Αυτή η βακτηριακή εξίδρωση όπως ονομάζεται όταν ο καιρός είναι ξηρός αφυδατώνεται και παίρνει τη μορφή αργυρόχροου δερματώδους επιχρίσματος. Η προσβολή επεκτείνεται προς το ριζικό σύστημα του δένδρου. Στον κορμό σχηματίζονται έλκη στο φλοιό. Οι ιστοί κάτω από τον προσβεβλημένο φλοιό, έχουν χαρακτηριστικό καστανοκόκκινο μεταχρωματισμό. Οι προσβεβλημένοι καρποί μαυρίζουν συρρικνώνονται και παραμένουν πάνω στο δένδρο μουμιοποιημένοι.
Συνθήκες ανάπτυξης: το παθογόνο διαχειμάζει μέσα στα έλκη των προσβεβλημένων φυτών. Την άνοιξη και με υγρό και ζεστό καιρό βγαίνει έκκριμα βακτηρίων, το οποίο μεταφέρεται με τα έντομα, τα πουλιά, τον άνεμο, τη βροχή και τον άνθρωπο. Η μετάδοση της ασθένειας σε αμόλυντες περιοχές γίνεται κυρίως με μολυσμένο πολλαπλασιαστικό υλικό.
Καταπολέμηση
Καλλιεργητικά μέτρα • Επιλογή ανθεκτικών υποκειμένων και ποικιλιών. Ως ανθεκτικές ποικιλίες μηλιάς αναφέρονται οι: Golden Delicious, Starking Delicious, Granny Smith, Priam κ.ά. • Φύτευση υγιών δενδρυλλίων. • Συχνές επιθεωρήσεις των δένδρων για τον έγκαιρο εντοπισμό προσβολών. • Αφαίρεση και κάψιμο των προσβεβλημένων τμημάτων μαζί με αρκετό τμήμα υγιούς ιστού (20-30 εκ.). • Εκρίζωση και κάψιμο όλων των έντονα προσβεβλημένων δένδρων και αυτοφυών ξενιστών. • Το κλάδεμα να πραγματοποιείται με ξηρό καιρό. Συνιστάται η συνεχής απολύμανση των εργαλείων κλαδέματος κατά τη διάρκεια των εργασιών με υδατικό διάλυμα φορμόλης 5% ή χλωρίνης 10% ή οινοπνεύματος 75%. Τα δένδρα που ήδη έχουν παρουσιάσει συμπτώματα να κλαδεύονται τελευταία. • Καθαρισμός των ελκών και επάλειψη με fosetyl και από πάνω άσπρη μπογιά. • Ισορροπημένη λίπανση και άρδευση.
Χημικά σκευάσματα • Το φθινόπωρο μετά την πτώση των φύλλων, ο βορδιγάλειος πολτός και τα χαλκούχα σκευάσματα μπορούν να μειώσουν την ένταση των προσβολών. Την άνοιξη, στο στάδιο της πράσινης κορυφής, μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν, με ιδιαίτερη όμως προσοχή γιατί προκαλούν τοξικότητα. Κατά την άνθιση πραγματοποιούνται τρεις ψεκασμοί ανά πενθήμερο, με τον πρώτο να γίνεται όταν το 5% των ανθέων έχει ανοίξει. Προσοχή χρειάζεται και πάλι στην πρόκληση φυτοτοξικότητας από τα χαλκούχα σκευάσματα. Σε περίπτωση χαλαζόπτωσης συνιστάται αμέσως ψεκασμός με χαλκούχα. Οι ψεκασμοί για το βακτηριακό κάψιμο μπορούν να συνδυαστούν με αυτούς για το φουζικλάδιο. • Ενδεικτικά βακτηριοκτόνα σκευάσματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν (δραστική ουσία, αριθμός επεμβάσεων ανά καλλιεργητική περίοδο/ τελευταία επέμβαση):
- Copperfield 20WG
- Pasta Caffaro 38,25SC (οξυχλωριούχος χαλκός)
Βιολογική καταπολέμηση
• Την τελευταία δεκαετία γίνεται εντατική έρευνα για τη βιολογική αντιμετώπιση της ασθένειας με διάφορα ανταγωνιστικά βακτήρια (π.χ. Pseudomonas fluorescens Strain Α506, Bacillus subtilis BD170, Pantoea agglomerans Strain Eh252) από την οποία έχουν προκύψει εμπορικά σκευάσματα με καλή αποτελεσματικότητα εναντίον του βακτηριακού καψίματος. Στη χώρα μας, προληπτικά εναντίον του βακτηριακού καψίματος μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα βιολογικά σκευάσματα Serenade Max (Bayer) και Blossom Protect (Nufarm) κατά την ευαίσθητη περίοδο της ανθοφορίας.
• Επιπλέον, μπορούν να χρησιμοποιηθούν σκευάσματα που προκαλούν. Προσβολή ριζικού συστήματος μηλιάς από Agrobacterium tumefaciens τη διέγερση των μηχανισμών διασυστηματικής άμυνας (systemic acquired resistance SAR), τέτοια είναι τα Vacciplant (laminarin, Helena), Prevalor (fosetyl, Bayer), κ.ά
ΔΡ. ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΟΥ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ, ΔΡ. ΗΛΙΑΣ ΚΑΛΦΑΣ / ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΡΠΟΦΟΡΩΝ ΔΕΝΤΡΩΝ
ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
