Νέες ποικιλίες βερίκοκων ανθεκτικών στον ιό Sharka παρουσίασε ο Carmelo Mennone, διευθυντής της εταιρείας AASD, κατά τη διάρκεια διαδικτυακού σεμιναρίου που διοργάνωσε η ALSIA...
Η Sharka είναι ένας ιός που προσβάλλει κυρίως πυρηνόκαρπα και άγρια είδη, αλλά μπορεί να αναπτυχθεί και σε αυθόρμητα είδη. Επί του παρόντος αντιπροσωπεύει την πιο επικίνδυνη και καταστροφική ιογενή ασθένεια για το γένος Prunus.
Παρά την εμφάνισή του πριν από δεκαετίες, η Sharka εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα παγκόσμιας σημασίας, δεδομένης της έλλειψης αποτελεσματικών λύσεων για την καταπολέμησή του. Η ασθένεια πλήττει σοβαρά σήμερα οπωρώνες στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Αφρική, όπου έχει καταγραφεί η εμφάνιση ενός εξαιρετικά επιβλαβούς στελέχους Μ.
Στην Ιταλία, όπως απεικονίζεται από τον Δρ. Carmelo Mennone, κατά τη διάρκεια του διαδικτυακού σεμιναρίου που πραγματοποιήθηκε στις 22 Οκτωβρίου, η Sharka ήταν παρούσα από τη δεκαετία του 1970, φτάνοντας δέκα χρόνια αργότερα στη Basilicata , με ιδιαίτερη διάχυση στην περιοχή Metaponto.
Συμπτώματα, στελέχη και εξάπλωση
Οι καρποί που έχουν προσβληθεί από το Sharka εμφανίζουν ομόκεντρες κηλίδες στο κουκούτσι, παραμόρφωση του καρπού και μη ομοιογενή χρωματισμό του άνθους. Ο ιός μεταδίδεται από τις αφίδες. Αν και εξαπλώνονται σε μικρές αποστάσεις, η ασθένεια μπορεί συχνά να εξαπλωθεί γρήγορα μέσω μολυσμένου πολλαπλασιαστικού υλικού. Αυτό, με την πάροδο του χρόνου, καθόρισε λοιπόν την ανάπτυξη και την εξάπλωση του παθογόνου.
Ωστόσο, όπως υπογράμμισε ο γεωπόνος, «από το 1988 - έτος της πρώτης ανακάλυψης του ιού στη Basilicata - τα στελέχη έχουν αλλάξει, προς το παρόν μετράμε εννέα. Το πιο σημαντικό, όσον αφορά τη διάχυση και την έκταση της ζημιάς, είναι το στέλεχος Dideron, με μεγαλύτερη συχνότητα στον ιό της βερικοκιάς και της δαμασκηνιάς. Εξαπλώνεται πολύ αποτελεσματικά μέσω αφίδων κυρίως σε ροδακινιές και καταγράφηκε το 2009 στην περιοχή Canosa , όπου έφτασε μέσω μολυσμένου υλικού».
Άμυνα και νέες ποικιλίες βερίκοκων
Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν δραστικές ουσίες που να είναι αποτελεσματικές κατά του ιού της ευλογιάς της δαμασκηνιάς, του παθογόνου παράγοντα του Sharka, το μόνο μέσο που απομένει είναι η πρόληψη . «Μεταξύ των τεχνικών μέτρων που μπορούμε να υιοθετήσουμε είναι η δυνατότητα φύτευσης ποικιλιών που είναι ανεκτικές ή ανθεκτικές στον ιό – εξήγησε ο ειδικός – με εξαίρεση μια ανθεκτική ποικιλία βερίκοκου και τη διαγονιδιακή ποικιλία δαμάσκηνου Honey Sweet , η οποία είναι ανθεκτική στον ιό, οι περισσότερες ποικιλίες είναι ανεκτικές».
"Είναι σημαντικό να γίνει διάκριση μεταξύ ποιοτικού και ποσοτικού ανθεκτικού γερμαίου. Στην πρώτη περίπτωση, το φυτό δεν εμφανίζει συμπτώματα, ακόμη κι αν φιλοξενεί τον ιό σε συγκεντρώσεις που μειώνονται ανάλογα με το αν η ποικιλία είναι ανεκτική ή ανθεκτική. Στη δεύτερη, το φυτό δεν παρουσιάζει συμπτώματα και δεν φιλοξενεί τον ιό. Στη συνέχεια έχουμε δύο τρόπους μεταφοράς αντίστασης - transgenic ή παραδοσιακή τεχνική συμβατική, η διασταύρωση δύο ατόμων του ίδιου είδους ή διαφορετικών σεξουαλικά συμβατών ειδών».
«Μία από τις πιο πρόσφατες διαγονιδιακές ποικιλίες που αναπτύχθηκαν είναι το προαναφερθέν Honey Sweet (διαγονιδιακό δαμάσκηνο για ένα γονίδιο PPV), το οποίο δεν είναι εγκεκριμένο ή χρησιμοποιήσιμο στην Ευρώπη. Προς το παρόν, λοιπόν, προχωράμε με την παραδοσιακή μέθοδο: πραγματοποιούμε την τεχνητή μεταφορά γύρης (αρσενικός γαμέτης) από το άνθος ενός φυτού στο άλλο, μεταφέροντάς το με ολόκληρο τον τύπο του γονιδιώματος που προσδίδει αντίσταση και το γονιδίωμα, η ασθένεια».
Με τα χρόνια, όπως αναλύθηκε από τον Mennone, ορισμένες νέες ποικιλίες βερίκοκου έχουν χρησιμοποιηθεί ως πηγή αντίστασης και ανοσίας στο Sharka σε διάφορα προγράμματα βελτίωσης.
Συγκεκριμένα, η Stark πρώιμη πορτοκαλί (ανθεκτική), η ελληνική ποικιλία Lito (ανθεκτικό βερίκοκο), η Harcot (ανεκτική) και υπάρχει επίσης στους ποικιλιακούς μας αγρούς, η Goldrich (ανεκτική), η Harlayne (ανοσοποιημένη) και η Orange red (ανθεκτική) που όμως δεν έχει βρει μεγάλη διάχυση.
«Ωστόσο, υπάρχουν πολλά έργα σε εξέλιξη για την επιλογή νέων βιογραφικών βερίκοκου – εξήγησε ο Mennone – όπως το SharCo , ένα ευρωπαϊκό έργο με 17 μέλη, το οποίο προσπαθεί να αναπτύξει οδηγίες για νέα φυτά και χρησιμοποιεί μοριακά εργαλεία, προκειμένου να εφαρμόσει υποβοηθούμενη επιλογή μέσω μοριακών δεικτών (MAS) . το Ανώτατο Συμβούλιο Επιστημονικής Έρευνας (CSIC – Consejo Superior de Investigaciones Científicas της Μαδρίτης) και το Ινστιτούτο Αγροτικής Έρευνας της Βαλένθια (IVIA – Instituto Valenciano de Investigaciones Agrarias) και το National Institut de la Recherche Agronomique (INRA) της Αβινιόν, στη Γαλλία».
Δοκιμασμένες ποικιλίες
Μεταξύ των ιταλικών ποικιλιών βερίκοκου, για τις οποίες έχουμε ήδη πληροφορίες, μπορούμε να αναφέρουμε τη Bora , μια ιταλική ποικιλία που προέρχεται από το έργο Maspes. Πρόκειται για μια από τις πρώτες ποικιλίες ανθεκτικές στη Sharka που είναι ευρέως διαδεδομένη στις περιοχές μας εδώ και 15 χρόνια. Η ποικιλία αυτή ωριμάζει το πρώτο δεκαήμερο του Ιουνίου και έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά σε σχέση με τις παραδοσιακές. Στην πραγματικότητα έχει δώσει ανάμεικτα αποτελέσματα στο γήπεδο. Αν και τα φρούτα αποδείχθηκαν εμπορεύσιμα, η χαμηλή παραγωγικότητα μείωσε τον ενθουσιασμό.
Δύο άλλες ποικιλίες, επίσης αποτέλεσμα του έργου Maspes, είναι η Nirosa1 και η Nirosa2. Και οι δύο είναι πρώιμες και – τουλάχιστον για το Nirosa2 – οι εργαστηριακές δοκιμές έδειξαν επίσης την αντοχή τους στο Sharka.
Μια παλαιότερη ποικιλία είναι η Petra, η οποία είναι αρκετά ενδιαφέρουσα αλλά όψιμη (για την ακρίβεια ωριμάζει στα μέσα Ιουλίου). Επομένως, αν και έχει εξαιρετική γεύση και καλή παραγωγή, η βιτρίνα της αγοράς δεν το κάνει κατάλληλο για τις νότιες περιοχές. Στα εδάφη μας, μάλιστα, όταν καταγράφηκαν οι πρώτες εμφανίσεις του παθογόνου το 2008-2009, εισήχθησαν και κάποιες ποικιλίες με άδεια Ισπανών ερευνητών από την CSIC, αλλά αποδείχτηκε ότι είχαν μικρό ενδιαφέρον, με προβλήματα παραγωγής και για αυτό σύντομα εγκαταλείφθηκαν.
Επί του παρόντος, όπως αναφέρει ο ειδικός, υπάρχει μια νέα σειρά ποικιλιών βερίκοκου όπως Cebas 57, Cibas Red, Primorosa, Estrella, όλες υπό αξιολόγηση.
Αρχικά, αυτές οι ποικιλίες αποδείχθηκαν ιδιαίτερα προσαρμόσιμες στις περιοχές μας γιατί ήταν πρώιμες, αλλά τώρα αξιολογούνται κυρίως οι πτυχές που σχετίζονται με την παραγωγικότητα, προκειμένου να αποφευχθούν δυσάρεστες εκπλήξεις, εάν εισαχθούν στην επικράτεια.
Επίσης από την Ισπανία προέρχονται ποικιλίες που επιλέγονται από την IVIA, χάρη στη μελέτη του Dr. Badenes. Ωστόσο, στοχεύοντας κυρίως στην παραγωγικότητα, μόνο λίγα θα ήταν σύμφωνα με τις τρέχουσες τάσεις της αγοράς, προσφέροντας φρούτα με έντονο πορτοκαλί φόντο και με υπερβολικό χρώμα που εκτείνεται στο μεγαλύτερο μέρος του δέρματος. Επομένως, η προσαρμοστικότητα μένει να επαληθευτεί. Από τις όψιμες ποικιλίες ξεχωρίζουν το Shamade και το Anegat.
Όπως το Flopria-cov, μια από τις λίγες ποικιλίες με σταθερή παραγωγικότητα και αρκετά χαμηλές απαιτήσεις ψύξης. Όλες οι άλλες αργούν και ωριμάζουν τον Αύγουστο. Ένα παράδειγμα δίνεται από το LAR, αρκετές ποικιλίες ανεκτικές στον Sharka που τοποθετούνται στην όψιμη φάση της αγοράς (βλ. Farlis, που συλλέγεται μετά τις 20-25 Ιουλίου).
Μάλιστα, ακριβώς υπό το φως αυτών των τάσεων, η όψιμη αγορά προσελκύει σημαντικό ενδιαφέρον. Το βερίκοκο, από την άλλη πλευρά, παρόλο που είναι είδος με ημερολόγιο παραγωγής 60 ημερών, θα μπορούσε πλέον να είναι διαθέσιμο για 120 ημέρες , πρακτικά διπλάσιο.
Παραμένοντας στον ιδιωτικό τομέα, μια από τις πρώτες που είχαν ανθεκτικές ποικιλίες ήταν ο Escande , ένας Γάλλος κτηνοτρόφος. Ορισμένες από τις ποικιλίες έχουν ήδη δοκιμαστεί σε χωράφια παραγωγής, όπως το Tsunami® , αυτοασυμβίβαστες και με προσέγγιση μέσω της χρήσης επικονιαστών. Άλλες ποικιλίες που έδωσαν θετικά σχόλια ήταν το Big Red και το Cot . Συγκεκριμένα, μπορούν να επισημανθούν δύο ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες ποικιλίες: το Flavour Cot® , το οποίο είναι πρώιμο στην εποχή του και έχει εξαιρετική γεύση και το Lady Cot® , μια ακόμα ελάχιστα γνωστή ποικιλία αλλά με μοντέρνα φρούτα.
Συμπεράσματα
Συμπερασματικά, όπως υπενθύμισε ο ειδικός, η διαθεσιμότητα ανθεκτικού βλαστικού πλάσματος δεν αποτελεί πάντα εγγύηση αγρονομικής και εμπορικής επιτυχίας, επειδή δεν είναι όλες οι ποικιλίες βερίκοκου συμβατές με τις εδαφολογικές και κλιματικές συνθήκες των νότιων περιοχών. Μέσω πειραματισμού σε χωράφια επίδειξης και σύγκρισης ποικιλιών, αξιολογείται η προσαρμοστικότητα των νέων ποικιλιών. Ανεξάρτητα από όλες αυτές τις πτυχές, ωστόσο, θα ήταν επιθυμητό –μετά την αξιολόγηση της συμπεριφοράς αυτών των ποικιλιών– να οργανωθεί ένα ημερολόγιο παραγωγής, επίσης με εμπορικούς όρους.
Το τελευταίο θα ήταν ένα έργο που, εάν υλοποιηθεί, θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο καμπής όχι μόνο για το μέλλον του ιταλικού τομέα των βερίκοκων, αλλά και για ολόκληρο τον κλάδο των πυρηνόκαρπων φρούτων, ο οποίος εδώ και πολύ καιρό συμμετέχει στον ακούραστο αγώνα κατά της Sharka.
Ilaria De Marinis
©fruitjournal.com
