Ο αραβόσιτος έιναι C4 φυτό, κατάγεται από περιοχές με εύκρατο κλίμα με ζεστά καλοκαίρια και αναπτύσσεται σε κλίματα από τροπικά έως εύκρατα. Είναι ευαίσθητος στον παγετό στο στάδιο της βλάστησης και ανάπτυξης και έχει την ανάγκη μέσης θερμοκρασίας 19 με 20 βαθμούς Κελσίου.

Προτιμά μέσης σύστασης εδάφη, βαθιά με καλή στράγγιση. Ευδοκιμεί σε εδάφη με εύρος pH 5,6-7,5. Εμφανίζει ριζικό σύστημα που μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 2 μέτρα ενώ οι καλλιεργούμενες ποικιλίες αραβοσίτου έχουν κύκλο ζωής από 120 έως 140 ημέρες. Έχει πέντε στάδια ανάπτυξης. Βλάστηση, αύξηση σπορόφυτων (15-20 ημέρες), ταχεία αύξηση βλάστησης (25-δ40 ημέρες), άνθηση/ανάπτυξη θυσάνου (15-20 ημέρες)και το στάδιο του γεμίσματος των κόκκων και συγκομιδής (35-60 ημέρες). Για υψηλές αποδόσεις η άρδευση είναι απαραίτητη. Απαιτεί 500 με 800 χιλιοστά ανάλογα με το κλίμα και την ποικιλία.

Κρίσιμα στάδια από άποψη εδαφικής υγρασίας είναι το στάδιο του θυσάνου και της δημιουργίας των σπαδίκων. Η έλλειψη επαρκούς υγρασίας κατά τα στάδια αυτά προκαλεί μείωση της παραγωγής κατά 3 με 8% για κάθε μέρα υδατικής καταπόνησης γιατί μειώνεται ο αριθμός των κόκκων ανά σπάδικα. Η μείωση μπορεί να φτάσει έως και το 22% εάν η εδαφική υγρασία διατηρηθεί στο σημείο της μόνιμης μάρανσης για 1 με 2 μέρες ή και το 50% αν παραταθεί επί 6 με 8 ημέρες κατά τη διάρκεια της άνθησης. Τα θηλυκά άνθη είναι πιο ευαίσθητα στην υγρασία από τα αρσενικά.

Στο στάδιο αύξησης του καρπού η έλλειψη νερού μπορεί να μειώσει την παραγωγή κατά 2,5 με 6% για κάθε ημέρα υδατικής καταπόνησης. Η έντονη έλλειψη νερού κατά το αρχικό στάδιο ανάπτυξης του σπάδικα μπορεί να αποφέρει την αποβολή του. Στο στάδιο ωρίμανσης, η έλλειψη νερού δεν επιφέρει σημαντικά αποτελέσματα στην παραγωγικότητα της καλλιέργειας. Ο αραβόσιτος καρουλιάζει τα φύλλα του σε συνθήκες έλλειψης εδαφικής υγρασίας, ενώ σε παρατεταμένη έλλειψη τα φύλλα νεκρώνονται από τη βάση και συνεχίζεται προς τα πάνω. 

Τα συστήματα που χρησιμοποιούνται για την άρδευση του αραβόσιτου είναι η επιφανειακή άρδευση ή αυλάκια, η άρδευση με σταγόνες και ο καταιονισμός με εκτοξευτήρες (αυτοκινούμενα καρούλια, pivot).

Η μέθοδος των αυλακιών θεωρείται απαρχαιωμένη και μη εφαρμόσιμη εαν το μήκος των αυλακιών δεν υπερβαίνει τα 250 μέτρα, ενώ για αμμώδες έδαφος το μήκος δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 40 μέτρα. Είναι σημαντικό η άρδευση να γίνεται γρήγορα σε μικρό χρονικό διάστημα σε όλο τον αγρό.

Η μέθοδος του καταιονισμού εφαρμόζεται σε βαθιά αμμώδη εδάφη καθώς και επικλινείς αγρούς με κλίση μεγαλύτερη του 2%. Σε ένα σωστά σχεδιασμένο και καλά συντηρημένο σύστημα καταιονισμού έχει αποδοτικότητα της τάξης του 85 με 90%. Μειονέκτημα της μεθόδου αποτελεί το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της άνθησης μπορεί να επηρεαστεί η γονιμοποίηση με συνέπεια την πτώση της απόδοσης καθώς και το ύψος των φυτών καθιστά δύσκολη και δαπανηρή την μετακίνηση των σωλήνων άρδευσης.

Αρκετή εφαρμογή εμφανίζει η στάγδην καθώς και η υπόγεια άρδευση. Διαβρέχουν μέρος του εδάφους, δημιουργούν θερμότερο υπόστρωμα για τους σπόρους στην αρχή της περιόδου και καλύτερη ανάπτυξη της ρίζας με αποδοτικότητα άρδευσης μέχρι και 95%. Σημαντική είναι η ποιότητα του νερού άρδευσης, καθώς η αυξημένη αλατότητα μπορεί να φράξει τους σταλάκτες του αγωγού. Όταν ο σταλακτηφόρος αγωγός τοποθετείται στην επιφάνεια του εδάφους αρδεύει δύο γραμμές σειρών. Συνίσταται οι αποστάσεις των σταλακτηφόρων αγωγών να είναι από 50 έως 75 εκ. και η παροχή τους 2 λίτρων/ώρα. Στην υπόγεια άρδευση ο σταλακτηφόρος αγωγός τοποθετείται σε βάθος 20 με 30 εκ. και αρδεύει μία γραμμή φυτών.

Η εφαρμογή ελλειμματικής άρδευσης στον αραβόσιτο στο στάδιο ανάπτυξης των σποροφύτων και της αύξησης του βλαστού είναι αποτελεσματική τόσο στην εξοικονόμηση νερού όσο και στην αύξηση της αποτελεσματικής χρήσης του νεροόυ χωρίς την μείωση της παραγωγής. Αν πρέπει να εφαρμοστεί λόγω έλλειψης υδατικών πόρων, συνιστάται το στάδιο της αύξησης του φυτού μέχρι 2 εβδομάδες πριν την εμφάνιση του θυσάνου και αυτό του γεμίσματος των κόκκων.

Η άρδευση των καλλιεργειών – Κ.Σ. Χαρτζουλάκης