Το κλάδεμα αμπέλου είναι απαραίτητο για τη βελτιίωση της υγείας του φυτού και της ποιότητας των τσαμπιών. 

Μάθετε πότε και πώς να κλαδεύετε, τους τύπους κλαδέματος και τη σημασία της διαχείρισης των υπολειμμάτων των καλλιεργειών.

Το κλάδεμα της αμπέλου είναι κάτι πολύ περισσότερο από το απλό κόψιμο των κλαδιών: είναι μια τέχνη που, αν γίνει σωστά, μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την υγεία του φυτού και την ποιότητα των τσαμπιών. Πότε όμως και πώς να κλαδέψετε για να πάρετε το καλύτερο από τον αμπελώνα σας; Η γνώση του πώς να επιλέγετε το σωστό χρόνο και τις σωστές τεχνικές είναι θεμελιώδους σημασίας, ειδικά για τα επιτραπέζια σταφύλια, όπου το κλάδεμα παίζει καθοριστικό ρόλο στην ποιότητα των μούρων για την ικανοποίηση των αναγκών των καταναλωτών. Το κλάδεμα που πραγματοποιείται με λίγη προσοχή - σε ακατάλληλη περίοδο, με ακατάλληλα εργαλεία ή με κακή θέση κοπής - κινδυνεύει να βλάψει την υγεία και τη δομή μιας καλλιέργειας, μερικές φορές ανεπανόρθωτα. Για το λόγο αυτό, η αντιμετώπιση του κλαδέματος με ακρίβεια και προσοχή είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση υγιών και παραγωγικών φυτών.

Τύποι κλαδέματος αμπέλου: όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Πριν κατανοήσουμε πλήρως τη σημασία του κλαδέματος αμπέλου, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε ότι υπάρχουν διαφορετικοί τύποι κλαδέματος , ο καθένας με συγκεκριμένους στόχους, χρόνους και μεθόδους. Μια πρώτη θεμελιώδης διάκριση είναι μεταξύ του κλαδέματος αναπαραγωγής και του κλαδέματος παραγωγής. Το καλλιεργητικό κλάδεμα πραγματοποιείται συνήθως τον πρώτο χρόνο της ζωής του αμπελώνα - σε ορισμένες περιπτώσεις επεκτείνεται και στο δεύτερο έτος - για να εδραιωθεί η δομή του φυτού και να ενθαρρυνθεί η ισορροπημένη ανάπτυξη. Το κλάδεμα παραγωγής, από την άλλη πλευρά, εφαρμόζεται σε ενήλικα αμπέλια, ήδη στο στάδιο της παραγωγής, και στοχεύει στη βελτιστοποίηση της ποιότητας και της ποσότητας των τσαμπιών. 

Μια άλλη διάκριση αφορά την περίοδο εκτέλεσης των επεμβάσεων κοπής , με δύο κύριες κατηγορίες: το χειμερινό κλάδεμα (ή ξηρό κλάδεμα) και το πράσινο κλάδεμα. Το χειμερινό κλάδεμα πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια της αδρανούς φάσης του φυτού, με στόχο τη ρύθμιση της δομής του αμπελιού, την προετοιμασία του για την επόμενη περίοδο. Το πράσινο κλάδεμα, από την άλλη πλευρά, πραγματοποιείται την άνοιξη και το καλοκαίρι και επικεντρώνεται στη διαχείριση του φυλλώματος, προωθώντας τη βέλτιστη κατανομή των πόρων.

Γιατί είναι σημαντικό να κλαδεύουμε αμπέλια;

Ένας βασικός στόχος του κλαδέματος, που ήδη αναφέρθηκε παραπάνω, είναι ο περιορισμός της ανάπτυξης και η συγκέντρωση των πόρων στα πιο παραγωγικά καλάμια, έτσι ώστε το φυτό να μπορεί να παράγει τσαμπιά υψηλής ποιότητας. Επιπλέον, το τακτικό και καλά βαθμονομημένο κλάδεμα προσφέρει πολλά άλλα πλεονεκτήματα και οφέλη, τα οποία συμβάλλουν στη συνολική ευημερία του φυτού και στην ποιότητα της συγκομιδής.

1. Βελτίωση της ποιότητας των τσαμπιών: με τη συγκέντρωση του σθένους του φυτού στους καλύτερους βλαστούς, προωθείται η παραγωγή μεγαλύτερων, πιο νόστιμων και πιο ομοιόμορφων σταφυλιών, χαρακτηριστικά που απαιτούνται κυρίως για τα επιτραπέζια σταφύλια.

2. Πρόληψη ασθενειών: αφαιρώντας ξηρούς ή μολυσμένους βλαστούς και βελτιώνοντας την κυκλοφορία του αέρα, μειώνονται οι ευνοϊκές συνθήκες για την εξάπλωση ασθενειών όπως το ωίδιο ή γενικότερα η σήψη και τα φυτοφάγα παράσιτα όπως ο ψευδόκοκκος ή κόλλα της αμπέλου και η ευδεμίδα.

3. Διατήρηση βλαστικής ισορροπίας : ρυθμίζοντας την ανάπτυξη και εξισορροπώντας την ανάπτυξη του φυτού, το κλάδεμα προάγει τη συνεχή παραγωγή ποιοτικών φρούτων, διασφαλίζοντας παράλληλα υγιή και βιώσιμη ανάπτυξη μακροπρόθεσμα.

Πότε να κλαδέψετε το αμπέλι;

Για να καταλάβετε πότε πρέπει να κλαδέψετε το αμπέλι, είναι σημαντικό να διευκρινιστεί από την αρχή ότι δεν υπάρχει ενιαία περίοδος που να ισχύει για όλα τα φυτά. Στην περίπτωση των αμπελιών, ο ιδανικός χρόνος για εργασίες κοπής εξαρτάται κυρίως από το είδος του κλαδέματος που σκοπεύετε να πραγματοποιήσετε. 

Αν μιλάμε για πράσινο κλάδεμα, αυτό πρέπει να γίνει την περίοδο άνοιξη-καλοκαίρι, καθώς δρα στα πράσινα όργανα του φυτού. Τυπικά, αυτού του είδους το κλάδεμα μπορεί να ξεκινήσει από τα τέλη Απριλίου και μπορεί να συνεχιστεί μέχρι τη φάση της ωρίμανσης των σταφυλιών. Αν μιλάμε για χειμερινό κλάδεμα, όμως, πρέπει να γίνεται κατά τη διάρκεια της βλαστικής ανάπαυσης του αμπελιού, συνήθως μεταξύ Δεκεμβρίου και Φεβρουαρίου, αφού το αμπέλι βρίσκεται σε πλήρη λήθαργο. Η παρέμβαση σε αυτή την περίοδο σας επιτρέπει να λειτουργείτε χωρίς να παρεμποδίζετε τη ροή των θρεπτικών συστατικών, προετοιμάζοντάς την όσο το δυνατόν καλύτερα για την επόμενη σεζόν. 

Είναι απαραίτητο να αποφύγετε το υπερβολικό πρώιμο ή όψιμο κλάδεμα:

• Το πολύ νωρίς κλάδεμα μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια θρεπτικών συστατικών εάν εξαλειφθούν ακόμη πράσινα φύλλα ή κλαδιά σε πλήρη βλαστική δραστηριότητα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει αναστολή και παραμόρφωση εκβλάστησης κατά τη φάση της βλαστικής ανάπτυξης των αμπελιών.

• Το κλάδεμα πολύ αργά, αντίθετα, μπορεί να οδηγήσει στην εξάλειψη των αποθεμάτων που έχουν ήδη κινητοποιηθεί από το φυτό, υποβάλλοντας το αμπέλι σε καταπόνηση. Ωστόσο, σε περιοχές που υπόκεινται σε παγετούς της άνοιξης, το ελαφρώς καθυστερημένο κλάδεμα μπορεί να είναι επωφελές, επειδή σας επιτρέπει να καθυστερήσετε την εκκόλαψη και να προστατέψετε τους οφθαλμούς από τους παγετούς, ενώ ταυτόχρονα ευνοεί την μεταγενέστερη παραγωγή.

Πώς να κλαδέψετε επιτραπέζιο αμπέλι;

Οι μέθοδοι κλαδέματος ποικίλλουν ανάλογα με το σύστημα καλλιέργειας που υιοθετείται. Ωστόσο, πριν από την επιλογή της μεθόδου εκπαίδευσης, είναι απαραίτητο να ληφθούν υπόψη τα ποικιλιακά χαρακτηριστικά των φυτών και οι κλιματολογικές συνθήκες στις οποίες φυτεύεται ο αμπελώνας, αποφασίζοντας εάν θα υιοθετήσετε μακρό ή σύντομο κλάδεμα ανάλογα με το επίπεδο γονιμότητας και βλαστικής ευρωστίας των ποικιλιών. Εάν το σφρίγος αυτών είναι υψηλό και οι κλιματολοογικές συνθήκες προδιαθέτουν για την ανάπτυξη της καλλιέργειας, συνιστάται να πραγματοποιήσετε ένα μακρύ κλάδεμα, το οποίο σας επιτρέπει να αξιοποιήσετε στο έπακρο το δυναμικό παραγωγής του αμπέλου, αποφεύγοντας τις ανισορροπίες στην ανάπτυξη και παραγωγή. Αντίθετα, εάν έχετε να κάνετε με λιγότερο ζωηρές ποικιλίες αμπέλου ή λιγότερο από βέλτιστα περιβάλλοντα για την ανάπτυξη των φυτών, είναι προτιμότερο να παρέμβετε με σύντομα κλαδέματα ή μεικτά, τα οποία κατά τη διάρκεια της βλαστικής αφύπνισης επιτρέπουν τη βέλτιστη και ομοιόμορφη εκβλάστηση.

Στη σημερινή επιτραπέζια αμπελοκαλλιέργεια, η αρχιτεκτονική της αμπέλου αποδίδεται γενικά από συστήματα εκπαίδευσης πέργκολας, με διάφορες τοπικές παραλλαγές. Αυτές οι κατασκευές έχουν σχεδιαστεί για να καλύπτουν συγκεκριμένες ανάγκες, όπως η διευκόλυνση της χειροκίνητης συγκομιδής των τσαμπιών και η χρήση προστατευτικού εξοπλισμού για τη διατήρηση της υγείας των αμπελιών και τη βελτίωση της ποιότητας της συγκομιδής.

Η σημασία της διαχείρισης των υπολειμμάτων των καλλιεργειών

Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών κοπής, η διαχείριση των υπολειμμάτων των καλλιεργειών είναι μια περαιτέρω πτυχή που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την καλλιέργεια αμπέλου. Τα υπολείμματα των καλλιεργειών, δηλαδή οι κλαδευμένοι βλαστοί και τα κλαδιά, μπορούν να αντιπροσωπεύουν τόσο πόρο όσο και πιθανό κίνδυνο για την υγεία του αμπελώνα. Η σωστή διαχείριση των κλαδευμένων κλαδιών είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της ισορροπίας του εδάφους, την πρόληψη ασθενειών και τη βελτίωση της συνολικής βιωσιμότητας της καλλιέργειας. Εάν αφεθούν στο έδαφος ή συσσωρευτούν χωρίς επαρκή επεξεργασία, τα υπολείμματα κλαδέματος μπορούν να γίνουν έδαφος αναπαραγωγής σαπροφυτικών παθογόνων, τα οποία μπορούν στη συνέχεια να προκαλέσουν σοβαρή βλάβη στα φυτά. Επιπλέον, τα υπολείμματα των καλλιεργειών που αφήνονται στο έδαφος μπορεί επίσης να έχουν αρνητικές επιπτώσεις σε σχέση με τη συσσώρευση αυτο-DNA. Αυτά τα υπολείμματα, καθώς αποσυντίθενται, απελευθερώνουν άφθονες ποσότητες αυτο-DNA στο έδαφος, δημιουργώντας σημαντικές αυξήσεις στην κόπωση του εδάφους, ειδικά στην περίπτωση της σάπιας στρωσης και άλλων εργασιών που στοχεύουν στην επιτάχυνση της αποσύνθεσης. Ωστόσο, εάν γίνει σωστή διαχείριση, τα υπολείμματα κλαδέματος αμπελώνα μπορούν να εμπλουτίσουν το έδαφος με χρήσιμα θρεπτικά συστατικά και να βοηθήσουν στη βελτίωση της δομής και της γονιμότητας του εδάφους.

Τελικά, το σωστό κλάδεμα και η προσεκτική διαχείριση των υπολειμμάτων της καλλιέργειας είναι απαραίτητα για την εγγύηση της υγείας και της παραγωγικότητας των αμπελιών. Το κλάδεμα που γίνεται με ακρίβεια, στη σωστή περίοδο και με κατάλληλες τεχνικές, σας επιτρέπει να αποκτήσετε τσαμπιά υψηλής ποιότητας, να προλάβετε ασθένειες και να διατηρήσετε τη βλαστική ισορροπία του φυτού. Παράλληλα, η αποτελεσματική διαχείριση των υπολειμμάτων του κλαδέματος, μέσω απομάκρυνσης ή κομποστοποίησης, μειώνει τον κίνδυνο μολύνσεων και συμβάλλει στη γονιμότητα του εδάφους, βελτιώνοντας τη βιωσιμότητα του αμπελώνα. Οι επεμβάσεις αυτές, εάν προγραμματιστούν και υλοποιηθούν σωστά, εξασφαλίζουν όχι μόνο άφθονο και ποιοτικό τρύγο, αλλά και τη μακροζωία και τη συνολική υγεία του αμπελώνα.

Πηγή

Donato Liberto
©uvadatavola.com